Erran zahar batek honela laburbiltzen du euskal irunea : «  Euskotar bat = gapelu bat, bi Euskotar = pilota partida bat, hiru Euskotar = kantu koro bat.Herri ttipi bat denean, bere iduriekin egin behar !Pilota izen orokor bat da ( atletismoa bezala ). Joko hortan aritzeko 22 molde estaltzen ditu hitz horrek, kondutan hartuz erabiltzen diren tresnak ( esku huska, palarekin, xixterarekin…) nolako pilota den erabiltzen eta jokoaren eremua ikusiz ( plaza laxoa, arrabote estalia )

Ez da segeretuan eremaiten den joko bat, 60.000 jokolari direnaz geroz Frantzian !

Egiazki, «  euskal pilota » deitzen duguna bere lehen moldean mundu osoko joko bat da historia aurretik ezagutua ( Greko, Erromano, Azteken artean ) zointan buruz buruka jartzen baitira jokolariak.     Esku huska aritzen zen bereziki lehen  ( bota luze eta bota labur ), jautxoek sareak ibiltzen zituztela. Hortakotz da esaldi hau : «  esku joko jende xehearentzat ».
Bainan piloteri barneko ixtupa kautxu puska batez emendatzeko ideia izan zenetik pilota hauk punpe handiak egiten zituzten, gisa hortan joko eremuak handitu behar zirela. Hau etzen haatik beti erretxa. Hortik asmatu zen pilotaren ibilera bi zatitan moztea, pilota pareta baten kontra joaiterat ekarriz. Hor da pilota bilakatu zinez euskal jokoa.

Euskotarrek ez dute bakarrik pilota hori asmatu. Asmatu ere dituzte Jesuitak ( San Frantses Xabierrekoa, Inaki Loiolakoa, beren misioetako kontinente guzietan plazak altxatu baitituzte.

Ondorioz, hamabost bat erresumek parte hartzen dute lau urte oroz Euskal Pilotako Mundu Xapelgoan.

Irigoian eginen duzuen egonaldian, Filipek erakutsiko dauzkitzuete hutsegin behar ez diren pilota partidak. Eta bihotzak hala manatzen badizuete Euskotarrek begiratzen jakin izan duten joko hortako lehen ikasketak egiten ahalko dituzue.

Euskal Pilotako Federazioaren gunea : Http : / www. Ffpb.net/sommaire html